Mimo iż jest to czas teraźniejszy to zdania w nim często tłumaczymy na polski jako przeszłe np. I have done it – Zrobiłem to.
Konstrukcja
Zdanie twierdzące
Osoba + have/has + czasownik w III formie
I have worked.
She has worked.
Zdanie przeczące
Osoba + have/has + not + czasownik w III formie
I have not worked.
She has not worked.
Zdanie pytające
Have/Has + osoba + czasownik w III formie
Have I worked?
Has he worked?
III forma czasownika to past participle (gone, been, worked). Jeśli czasownik jest regularny tworzymy ją poprzez dodanie końcówki -ed. Jeśli czasownik jest nieregularny należy formy nauczyć się.
O trzeciej formie czasownika:
Forma perfect czasownika pokazują zazwyczaj czas wydarzenia jako wcześniejszy od jakiegoś innego czasu (przeszłego, teraźniejszego, przyszłego). Ale forma pefect nie pokazuje wyłącznie czasu wydarzenia. Pokazuje również w jaki sposób nadawca widzi wydarzenie – być może jako powiązane z późniejszym wydarzeniem lub ukończone do pewnego czasu. Z tego powodu gramatyki często mówią raczej o „aspekcie perfect” niż o „czasach perfect”
Formy skrócone
I’ve | you’ve | he’s | she’s | it’s | we’ve | you’ve | they’ve
Formy skrócone stosuje się w mowie potocznej i często są niesłyszalne.
Inne możliwe formy skrócone czasownika have: Where’ve you been? | What’s he done?
Użycie
Ogólnie: Czas ten to połączenie teraźniejszości i przeszłości. Zawsze sugeruje silny związek z teraźniejszością i jest głównie używany w konwersacjach, listach, prasie, radiu i telewizji.
A. Present Perfect używany ze słówkiem just do wyrażania niedawno zakończonych wydarzeń.
He has just gone out = He went out a few minutes ago.
Słówko just w tym przypadku znaczy „właśnie, dopiero co” -> On właśnie wyszedł.
Ważne jest poprawne umiejscowienie: just musi się znaleźć między czasownikiem have a czasownikiem głównym.
W ten sposób można tworzyć zdania twierdzące lub czasami pytające: Has he just gone out? Nie stosuje się tej konstrukcji w zdania przeczących.
B. Present Perfect używany do opisu przeszłych wydarzeń, których czas nie jest określony
Czas Present Perfect używany jest do opisu niedawnych wydarzeń, gdy czas nie jest podany:
I have read the article but I don’t understand it.
Have you had lunch? ~ No, I haven’t had it yet.
Porównaj z:
I read the instructions last night (czas jest podany więc użyjemy Simple Past).
Did you have lunch at the hotel? (to jest przed wyjściem z hotelu -> Simple Past)
Zwróć uwagę na możliwe odpowiedzi na pytanie w czasie Present Perfect:
Have you seen my pens? ~ Yes, I have/No I haven’t lub Yes, I saw them on your desk a minute ago.
Have you had lunch ~ Yes, I have/No, I haven’t had it lub Yes, I had it at seven o’clock/Yes, I had it with John. (wiemy kiedy)
Niedawne wydarzenia w czasie Present Perfect często mają skutek w teraźniejszości czyli możemy stworzyć zdanie opisujące to wydarzenie w teraźniejszości:
John has had a bad car crash. (He’s probably still in hospital).
The lift has broken down. (We have to use stairs).
I’ve washed the car. (It looks lovely)
Czynności wyrażane za pomocą czasu Present Perfect + słówko „yet” (jeszcze) mają zazwyczaj rezultat w teraźniejszości:
He hasn’t come yet. (więc wciąż na niego czekamy)
Co ciekawe, czas Present Perfect może być również użyty w przypadku wydarzeń z bardziej odległej przeszłości pod warunkiem że związek z teraźniejszością jest zachowany to znaczy, że wydarzenie może być powtórzone w teraźniejszości:
I have seen wolves in that forest (oznacza, że wciąż można spotkać wilki w tym lesie)
John Smith has written a number of short stories (oznacza, że John Smith wciąż żyje i może napisać kolejne opowiadania).
W tym użyciu czasu Present Perfect nie myślimy o żadnym konkretnym wydarzeniu (wydarzenie mogło mieć miejsce kilka razy) lub o żadnym dokładnym czasie tego zdarzenia.
C. Present Perfect używany do opisu wydarzeń dziejących się w niezakończonym okresie
Niezakończony okres może być oznaczony przez odpowiednie słówko czasowe: today, this morning/afernoon/evening/week/month/year/century itd.
Jednak czasu Present Perfect możemy użyć gdy dany okres jeszcz trwa, np.:
(o godzinie 11) Tom has rung up three times this morning already.
(o godzinie 14) Tom rang up three times this morning.
Czas Present Perfect użyty ze słówkiem określającym niezakończony czas oznacza, że wydarzenie miało miejsce lub nie miało miejsca w nieokreślonym momencie w danym okresie:
Have you seen him today? (w dowolnym czasie dzisiaj) ~ Yes, I have seen him today. (w nieokreślonym momencie w ciągu dnia).
Lecz jeśli wiemy że czynność zazwyczaj dzieje się w pewnym określonym czasie lub określonej części niezakończonego okresu musimy użyć czasu Simple Past.
Jeśli mój budzik normalnie włącza się o 6 godzinie, mogę powiedzieć podczas śniadania:
My alarm clock didn’t go off this morning.
Jeśli listonosz normalnie przychodzi pomiędzy godziną 9 a 10. To od godziny 9 do 10 mogę powiedzieć:
Has the postman come yet/this morning?
Po godzinie 10 muszę powiedzieć: Did the postman come this morning?
Słowka lately/recently (ostatnio) używane z czasem Present Perfect również oznaczają niezakończony okres czasu.
W zdaniach Has he been here lately/recently? i He hasn’t been here lately/recently, lately/recently oznacza „w dowolnym momencie w ciągu zeszłego tygodnia/miesiąca/etc.”;
a w zdaniu He has been here recently , recently oznacza „w nieokreślonym momencie w ciągu zeszłego tygodnia/miesiąca/etc.
lately rzadziej występuje w zdaniach twierdzących, z wyjątkiem wydarzeń trwających przez dany okres czasu:
There have been some changes lately/recently.
He’s had a lot of bad luck lately/recently.
recenly, użyte w czasem Simple Past oznacza „a short time ago”:
He left recently = He left a short time ago.
W podobny sposób czas Present Perfect może być użyty ze słówkami: ever, never, always, occasionally, often, several time etc oraz since + punkt w przesłości, since + zdanie składowe lub since jako przysłówek.
ANN: Have you ever fallen off a horse?
TOM: Yes, I’ve fallen off quite often/occasionally.
I haven’t seen him since November.
Has he written since he left home?
We had a letter last week. We haven’t heard since.
I’ve since changed my mind = I’ve changed my mind since then.
Czas Present Perfect może być użyty do wyrażenia nawykowych działań:
They’ve always answered my letters.
I’ve never been late for work.
for + okres czasu:
I’ve used my left hand for a month now.
I’ve worn my glasses for ten years.
Zwróć również uwagę na tę specjalną konstrukcję:
This is the best wine I have ever drunk. (To najlepsze wino jakie kiedykolwiek piłem)
This is the worst book I have ever read. (To najgorsza książka jaką kiedykolwiek przeczytałem).
This is the easiest job, I have ever had. (To najłatwiejsza praca jaką kiedykolwiek miałem).
Konstrukcji tej możemy również użyć bez słówka ever, ze słowkami the first, the second, etc. i słówkiem the only:
This is the first time I have seen a mounted band.
It is only the second time he has been in a canoe.
This is the only book he has written.
D. Present Perfect używany do opisu wydarzeń trwającej przez cały czas niezakońconego okresu
Wyrażanie czasowe używane w tym przypadku to: for, since, all day/night/week, all my etc. life, all the time, always, lately, never, recently.
Czynność zazwyczaj zaczyna się w przeszłości i trwa również w momencie mówienia o niej w teraźniejszości:
He has been in the army for two years. (wciąż jest w wojsku)
I have smoked since I left school. (wciąż palę)
We have waited all day. (wciąż czekamy).
He have lived here all his life. (on wciąż tu mieszka)
He has always worked for us. (on wciąż dla nas pracuje)
Czasami jednak czynność kończy się w momencie mówienia:
I haven’t seen you for ages. (ale widzę Cię teraz)
This room hasn’t been cleaned for months. (ale czyścimy go teraz)
It has been very cold lately but it’s just beginning to get warmer.
E. Present Perfect używany ze słówkami for i since
Słowko for używamy z okresem czasu: for six days (przez sześć dni), for a long time (przed długi czas)
Gdy używamy czasu Present Perfect ze słówkiem for oznacza to, że mamy na myśli okres czasu trwający do teraz:
We have lived in Warsaw for ten years. (i wciąż tam mieszkamy).
Słówko for możemy czasami opuścić, szczególnie po czasownikach be, live, wait:
We’ve been here an hour/two days. (Jesteśmy tu od godziny, od dwóch dni lub przez godzinę/przez dwa dni)
Słówko since używamy z określony punktem w przeszłości. Zdanie oznacza czynność trwającą od tego punktu do teraz:
She has been here since six o’clock. (i wciąż tu jest)
We’ve been friends since our schooldays.
Słówka since możemy również użyć ze zdaniem składowym, które powinno być w czasie Past Simple:
I’ve worked here since I left school.
F. Konstrukcja it is + okres + since + past lub present perfect
Możemy powiedzieć:
It is three years since I saw Bill lub It is three years since I have seen Bill.
G. Inne przykłady użycia czasu Present Perfect
TOM (odwiedzający Philipa po raz pierwszy): I didn’t know you lived in a houseboat.
PHILIP: I’ve always lived in a houseboat. I was born in one.
Has you term started yet ~ Yes, it stared on Monday.
Zauważcie, że konwersacje o przeszłych wydarzeniach często rozpoczynają się od pytania i odpowiedzi w czasie Present Perfect, ale normalnie są kontynuowane w czasie Simple Past, nawet gdy nie podajemy czasu.
Jest tak ponieważ wydarzenie wspomniane po raz pierwszy staje się określone dla rozmówców:
Where have you been? ~ I’ve been to cinema.
What did you see? ~ I saw Amadeus.
Did you like it?….
HUSBAND: Where have you been?
WIFE: I’ve been at the sales.
HUSBAND: What have you bought?/What did you buy?
WIFE: I have bought/I bought you some yellow pyjamas.
HUSBAND: Why did you bought yellow. I hate yellow.
Czas Present Perfect jest często używany w gazetach i audycjach radiowych do przedstawienia wydarzenia, którego opis będzie już w czasie Past Simple. Czas wydarzenia jest bardzo często podawany w drugim zdaniu.
Thirty thousand pounds’ worth of jewellery has been stolen from Jonathan Wild and Company, the jewellers. The thieves broke into the flat above some time during Sunday night and entered the shop by cutting a hole in the ceiling.
Ale nawet gdy w drugim zdaniu czas nie zostanie podany to jest ono w czasie Past Simple:
Two prisoners have escaped from Dartmoor. They used a ladder which had been left behind by some workmen, climbed a twenty-foot wall and got away in a stolen car.
Czas Present Perfect jest często używany w listach:
I am sorry I haven’t written before but I’ve been very busy lately as Tom has been away.
We have carefully considered the report which you sent us on 26 April, and have decided to take the following action.
